Perumah dan Julat haba

Perumah

1. Satu perumah yang berbentuk mangkuk mengandungi mekanisme pengagih dan alas penyangga aci pemacu pengagih. Ia digabungkan dengan pemutus sesentuh dan mekanisme lajakan percikan sebagai satu unit keperluan mutlak yang mensegerakkan kendalian pengagih dengan aci engkol.

Julat Haba

1. Julat haba ialah suhu kerja hujung plag. Rekaan bentuk plag berasaskan keadaan suhu. Julat haba menjadi ciri utama memilih plag pencucuh dengan betul. Julat haba plag pencucuh ditentukan oleh:

a. Kebolehan haba mengalir ke penebat dan elektod.
b. Kawasan permukaan penebat yang terdedah kepada gas pembakaran.
c. Isipadu dan bentuk ruang diantara penebat dan kelongsong.
d. Jenis pemasangan dan kedudukan elektrod tengah dan penebat.
e. Jenis dan bentuk bahan untuk gelang penyendal diantara penebat dan kelongsong.

2. Plag yang mempunyai penebat pendek dijangka mengalirkan haba dengan pantas. Oleh itu, plag panas untuk enjin yang lebih sejuk sementara plag sejuk untuk enjin yang lebih panas. Jika tersalah pilih julat haba, ledakan dan penyalaan awak sering terjadi.

PEPASANGAN PENGAGIH

1. Fungsi Pepasangan Pengagih

Ia berfungsi sebagai pengagih pusuan penyalaan ke plag pencucuh mengikut aturan pembakaran pada masa yang betul. Ia bergantung kepada jumlah silinder enjin. Pusuan penyalaan dijanakan ke tiap-tiap plag pencucuh mengikut pusingan aci engkol.

2. Binaan Pengagih

Komponen utama pengagih.

KENDALIAN SISTEM PENYALAAN

1. Sistem Penyalaan Bateri

Apabila suis penyalaan disambungkan, arus utama akan mengalir melalui litar utama dan medan magnet wujud di gelang utama. Arus mengalir melalui titik sesentuh apabila titik rapat ke bumi sementara kondenser dicas.

2. Gegelung Penyalaan

a. Fungsi Gelung Penyalaan - Pembekal tenaga penyalaan dan menghantar dalam bentuk denyutan voltan tinggi melalui kabel penyalaan tekanan tinggi ke pengagih.

b. Binaan - Ia terdiri daripada dua belitan dawai tembaga berpenebat di atas besi teras lembut.

c. Belitan Utama: terdiri daripada dawai kasar kira-kira ratusan lingkaran, ia disambungkan ke bateri melalui suis penyalaan.

d. Belitan Pendua: terdiri daripada sejumlah lingkaran dawai halus kira-kira 15000-30000.

MEKANISME LAJAKAN PERCIKAN

1. Ia bertujuan untuk memastikan penyalaan mengambil tempat yang betul dalam sebarang keadaan. Pencucuhan perlu diadakan sebelum omboh berada di TTA di lejang mampatan. Kelajuan enjin dan bebanan mengawal jumlah keperluan untuk pelarasan automatik pemasaan penyalaan.

2. Terdapat dua mekanisme lajakan:

a. Mekanisme lajakan empar.
b. Mekanisme lajakan vakum.

3. Mekanisme Lajakan Empar:

Ia mengawal pemasaan penyalaan untuk kendalian bebanan, dihubungkan ke sesondol yang boleh bergerak di aci pengagih. Apabila kelajuan enjin ditambah, pemberat mengempar keluar dan menganjakkan kedudukan sesondol ke depan melalui putaran aci. Dengan ini, titik sesentuh terbuka lebih awal. Pergerakan ini dibawa oleh daya empar. Terdapat dua jenis mekanisme lajakan empar iaitu jenis sentuhan gulingan dan jenis sentuhan gelangsar.




4. Mekanisme Lajakan Vakum:

Ia dikawal oleh vakum yang dihasilkan di dalam karburetor. Tekananya bergantung kepada kedudukan bukaan injap pendikit. Gegendang unit vakum bergerak, merubah tekanan gas dan kedudukannya menentukan perbezaan tekanan pada sebarang masa. Kendalian mekanisme lajakan vakum tidak hanya bergantung kepada mekanisme lajakan empar tetapi saling membantu bagi membenarkan jumlah sudut pelarasan pada sebarang masa. Ia dikendalikan untuk melaras keperluan apabila enjin di bawah bebanan separa.

PENGAGIH

1. Ia bertujuan untuk mengagihkan voltan pembakaran pada masa yang ditetapkan ke plug pencucuh mengikut aturan. Titik sesentuh dan mekanisme lajakan percikan digabungkan dalam pengagih dan ia dikendalikan mengikut gerak sama dengan pergerakan aci engkol. Ia dikendalikan untuk mengagih voltan tinggi melalui rotor ke tudung pengagih ke tiap-tiap plug pencucuh.

PEMUTUS SESENTUH

1. Ia berfungsi sebagai pembuka dan penutup litar utama gegelung penyalaan bagi tujuan penstoran tenaga dan penukaran voltan. Ia dikendalikan oleh sesondol. Sebagai suis pemutus litar utama, ia dikendalikan mengikut aturan pembakaran enjin melalui pergerakan sesondol pengagih. Titik sesentuh mengandungi bahan bergred tinggi seperti aloi tungsten dan plantinum.

2. Ia terdiri daripada dua bahagian iaitu:

a. Satu kepingan muka pegun.
b. Satu kepingan boleh gerak dan berlengan.

3. Sesondol bertindak sebagai penggerak sius pemutus. Ia mengandungi cuping-cuping yang menunjukkan jumlah silinder enjin. Contoh, terdapat empat cuping sesondol, menunjukkan penggunaannya untuk enjin 4-silinder. Pergerakan pemutus ditetapkan oleh panjang lengkok dan lamanya ia berada di atas cuping sesondol.

4. Sudut yang tertutup ini dinamakan sudut inap (dwell). Sudut inap disukat dalam darjah dan boleh dilaraskan mengikut keperluan iaitu dengan melaras celahan sesentuh. Apabila jumlah silinder bertambah, sudut inap berkurangan. Contoh, sudut inap bagi 4-silinder ialah 50o , dalam enjin 6-silinder kira-kira 38o dan dalam enjin 8-silinder kira-kira 31o.

5. Jika celahan titik sesentuh terlalu luas sudut inap kecil, sesuai untuk penyalaan pada kelajuan rendah, kelajuan bagi titk terpisah besar mengurangkan percikan diantara titik dan dapat mengurangkan kehausan. Jika celahan titik sesentuh terlalu kecil, sudut inap pula besar, baik untuk penyalaan pada kelajuan tinggi. Masa inap juga panjang.

6. Oleh itu kelebihan tenaga disimpan dan percikan bunga api diantara titik bertambah pada kelajuan rendah, menyebabkan titik sesentuh cepat haus.

Kondenser Penyalaan

7. Ia bertujuan menyediakan sampukan persis arus utama dan memintas percikan diantara titik sesentuh. Ia dibina daripada lapisan kepingan timah yang ditebat oleh lapisan kertas berparafin atau mika. Lapisan kepingan timah dihubungkan selari kemudian dibentuk kepada dua kumpulan, tiap-tiap kumpulan disambungkan dengan satu punca penyambungan luar.

8. Lapisan tadi digulung dan berbentuk silinder dengan berpenebat supaya padat. Kondenser mestilah mempunyai keupayaan yang sesuai dengan sistem penyalaan. Keupayaan biasa ialah 0.13-0.24 ufd. Kerosakan kondenser bergantung kepada beberapa faktor utama iaitu bocor, hasil kesan sampingan dalam penebat dan kelembapan udara.

SISTEM PENYALAAN MAGNETO

1. Sistem ini merupakan sistem tanpa pengagih. Biasanya menggunakan satu set generator magnet tetap di samping berfungsi sebagai roda tenaga. Set generator pula terdiri daripada dua gegelung angker, iaitu angker penyalaan angker generator. Ia biasanya digegaskan pada enjin 2-lejang dan 4-lejang pada motosikal dan enjin kecil.

2. Komponen-komponen Utama Sistem Penyalaan

a. Gegelung Penyalaan

Ia merupakan pembekal tenaga penyalaan dan menghantarkannya dalam bentuk voltan tinggi melalui kabel voltan tinggi ke pengagih. Secara fizikal, gegelung penyalaan bertindak seperti alat ubah yang digunakan untuk kendalian aliran voltan rendah. Ia terdiri daripada satu teras besi berlapis pada bahagian tengahnya dan dilingkari oleh dawai voltan pendua berpenebat diantara 15000-30000 liltan dawai tembaga halus.

Di luar lilitan ini tedapat lingkaran dawai tembaga kasar berpenebat dengan jumlah lilitan hanya beberapa ratus lilitan sahaja. Nisbah lilitan diantara gegelung utamadan pendua ialah 60 hingga 150. Satu hujung gegelung utama dihubungkan ke satu hujung di gegelung pendua dan kedua-dua dihubungkan ke punca bertanda (-).

Sementara satu lagi hujung utama disambungkan ke punca (+) dan satu hujung dawai pendua disambungkan melalui teras gegelung ke punca voltan tinggi. Lingkaran gegelung utama dan pendua dengan teras berlapis dimasukkan ke dalam satu kotak bagi membentuk gegelung penyalaan seperti yang kita lihat.

b. Suis Penyalaan

Satu suis di dalam litar utama gegelung, dikendalikan secara mekanikal dengan kunci penyalaan. Ia bertujuan untuk menyambung dan memutuskan voltan bateri daripada sistem penyalaan. Suis penyalaan biasa disekalikan dengan suis penghidup untuk menghidupkan enjin.

JENIS SISTEM PENYALAAN ENJIN PEMBAKARAN DALAM

1. Terdapat 4 jenis sistem penyalaan pada enjin pembakaran dalam.

a. Sistem penyalaan bateri.
b. Sistem penyalaan magneto.
c. Sistem penyalaan transistor.
d. Sistem penyalaan nyahcas kapasitor (Capasitor discharge ignition – CDI).

2. Sistem Penyalaan Bateri

Sistem ini merupakan sistem lazim yang mengawal proses penyalaan melalui sentuhan pemutus mekanikal. Sistem ini juga dikenali sebagai sistem penyalaan gegelung. Ia terdiri daripada bateri (sumber tenaga), suis penyalaan, gegelung penyalaan (alat untuk meniggikan voltan), pengagih (terangkum di dalamnya titk sesentuh, kondenserdan rotor), plag pencucuh dan pendawaian litar penyalaan. Bekalan tenaga dalam bentuk medan magnet berasakan proses aruhan di dalam gegelung penyalaan.

SISTEM PENYALAAN

1. Sistem penyalaan membekalkan pusuan voltan tinggi (sehingga 30,000 volt) ke plag pencucuh di dalam silinder enjin. Pusuan voltan tinggi ini menghasilkan percikan bunga api di celahan plag pencucuh untuk memulakan pembakaran campuran bahan api dan udara termampat di dalam ruang pembakaran. Tiap-tiap percikan bunga api dimasakan kehadirannya di celahan plag pencucuh hanya apabila omboh menghampiri TTA di kendalian mampatan apabila enjin dalam kelajuan melahu.

2. Pada kelajuan lebih tinggi atau semasa kendalian separa pendikit, percikan bunga api terjadi lebih awal dalam kitaran. Ini membuatkan campuran mempunyai kelonggaran masa untuk terbakar dan menghantar kuasanya. Sistem penyalaan terdiri daripada bateri, suis, pengagih nyalaan, gelung penyalaan, plag pencucuh dan pendawaian litar penyalaan.

3. Ada sistem yang menggunakan transistor untuk mengurangkan bebanan ke atas titik sesentuh pengagih. Kaedah yang terbaru pula, tidak langsung memggunakan titik sesentuh tetapi menggunakan gabungan transistor sahaja.

ACI ENGKOL

1. Bersihkan semua komponen dengan minyak dan sembur semua saluran minyak dengan udara mampat. Periksa kehausan, bengkok dan apungan paksi. Apabila memeriksa alas, periksa perumah alas dan tudung.

2. Kehausan Aci Engkol

Periksa permukaan dari kekasaran, lubang –lubang kecil dan tanda terbakar. Jika perlu ia hendaklah dipotong dan menggegaskan alas baru saiz lampau. Ukur jurnal utama dengan mikrometer dan bandingkan untuk bacaan bujuran dan ketirusan.

3. Kelurusan Aci Engkol

Letakkan kedua-dua hujung diatas bongkah dengan menggunakan tolok dail pada jurnal tetengah kemudian pusingkan aci engkol untuk menguji kelurusannya.

4. Hujung Apungan

Sukat hujung apungan dengan menggunakan tolok duga atau tolok dail dengan menggerakan aci engkol ke satu sisi. Hujung apungan biasa 0.05 mm – 0.2 mm. Jika melebihi had 0.5 mm, alas tujahan perlu ditukar.

INJAP DAN PANDU INJAP

1. Tandakan injap dalam gegasan kemudian buka injap dengan gegasan mengikut aturan satu persatu. Muatkan injap ke dalam rak khas.

a. Peringatan:
Jangan sekali-kali menukar kedudukan injap diantara satu dengan lain. Bersihkan semua injap.

b. Peringatan:
Jangan bersihkan batang injap yang di dalam kembaraan pandu injap. Hindari menggunakan kertas emari.

2. Pemeriksaan Injap

Periksa injap daripada sebarang tanda kerosakan. Ukur garis pusat batang injap dan had maksima haus 0.025 mm dengan menggunakan mikrometer luar. Periksa jajaran injap dengan menggoleknya di atas permukaan rata atau datar penguji. Periksa lurah penahan dan hujung injap. Hujung injap perlu diserongkan.

3. Canai muka injap dengan mesin pencanai muka injap mengikut sudut yang diperlukan. Kemudian pulas tertumpu injap untuk mendapatkan tumpuan yang rata. Uji pula keratan dengan menggaris melintang muka injap dengan pensel dan muatkan ke dalam gegasan dan kenakan tekanan sedikit. Sukat kelegaan di antara batang injap dengan pandu injap.

4. Sukat garis pusat pandu injap dengan menggunakan tolok lubang kecil. Bandingkan bacaan garis pusat batang dengan garis pusat pandu injap untuk mendapatkan kelegaan.

5. Pegas Injap

a. Semak kesemua hujung pegas, pastikan ia rata dan bersegi tepat. Semak kesegian dengan meletakkan pegas di atas datar penguji. Kesegian diuji dengan merapatkan sesiku dan kemudian pusingkan pegas. Had maksimum kesegian tidak melebihi 1.55mm.

b. Sukat kekuatan daya pegas dengan mengukur ketinggian dengan bebanan tertentu. Catat ketinggian yang dicadangkan oleh pengilang dengan daya yang ditentukan. Susutan tidak melebihi 5% daripada daya asal.

PROSEDUR PEMERIKSAAN KOMPONEN ENJIN

1. Pastikan bongkah silinder dibersihkan, kemudian periksa bongkah silinder di mana-mana yang retak dan berkeadaan gerek. Periksa kepala silinder, perumah gear pemasaan dan perumah roda tenaga daripada sebarang tanda rosak. Periksa juga kedudukan cemat dan bebenang skru yang herot atau kecacatan lain.

2. Periksa muka temu bongkah daripada herotan dan gunakan pinggir lurus dengan tolok penduga. Herotan tidak boleh melebihi 0.10 mm (0.0039 in). Ambil bacaan pada kedudukan. Jika herotan melebihi had, canai permukaannya untuk mendapatkan semula keratannya.

3. Gerek Silinder

Periksa gear silinder daripada sebarang tanda kerosakkan. Gunakan tolok gerek untuk mengukur kehausan silinder. Ambil bacaan pada tiga kedudukan yang berbeza.

4. Aci Sesondol

a. Bersihkan aci sesondol, jika mempunyai salur minyak, gunakan berus kecil untuk mencuci, kemudian sembur dengan udara mampat. Semak semua binaan daripada sebarang tanda haus, terutama pada jurnal dan permukaan sesondol. Periksa lurah kekunci dan bebenang daripada sebarang tanda kerosakkan. Jika perlu, tukar baru.

b. Jika didapati masih baik, muatkan aci sesondol di atas bongkah dan letakkan di atas datar penguji dengan satu tolok dail untuk menyemak larian pada tetengah jurnal di aci sesondol. Had maksimum tidak melebihi 0.05 mm. Sukat garis pusat jurnal aci sesondol dengan menggunakan mikrometer luar pada titik A dan B pada kedudukan 1 dan 2. Had haus maksimum tidak melebihi 0.1 mm.

c. Sukat ketinggian cuping pengambilan dan ekzos. Gunakan mikrometer luar A dan B pada kedudukan 1 dan 2. Bacaan menentukan kadar haus. Had maksimum tidak melebihi 0.5 mm. Sukat kelegaan galas aci sesondol dengan mengukur garis pusat dalam galas dengan jurnal aci sesondol. Jika melebihi had maksimum, galas perlu diganti, Had maksimum ialah 0.10 mm.

d. Gegaskan aci sesondol ke dalam bongkah silinder, muatkan plat tujahan. Pasangkan gegancu atau gear ke dalam aci sesondol. Ikat gear. Semak hujung apungan aci sesondol dan kelegaan diantara 0.06 mm-0.13 mm. Jika hujung apungan melebihi had, gegaskan plat tujahan baru.

e. Muatkan gegancu atau gear ke aci sesondol. Muatkan ia di atas bongkah V, semak kejajaran gear atau gegancu. Had maksimum ialah 0.1 mm. Jika melebihi had , tukar gear atau gegacu baru.

ACI SESONDOL

1. Binaan Aci Sesondol

Aci sesondol digunakan untuk mengawal pemasaan injap.Komponen sebuah aci sesondol. Satu sesondol digunakan untuk satu injap. Sesondol mengawal pembukaan dan penutupan injap pengambilan dan ekzos dalam aturan dengan pemasaan yang betul. Terdapat satu sesondol tak sepusat untuk mengendali pam bahan api. Satu gear serong digegaskan di aci ini untuk mengendali pengagih dan pam minyak.

2. Pemacu Aci Sesondol

Penting untuk melicinkan perjalanan perlakuan enjin yang mana injap dibuka dan ditutup pada jangkamasa yang betul dengan putaran aci engkol dan pergerakan omboh. Aci sesondol dipacu oleh aci engkol samaada dengan menggunakan:

a. gear
b. rantai
c. talisawat
d. gear serong dengan lurah berlidah

3. Dalam enjin 4-lejang, aci engkol berputar dua kali untuk melengkapkan satu kitar. Satu kitar merangkumi pengambilan, mampatan, kuasa dan ekzos. Pada masa yang sama (untuk melengkapkan satu kitaran) injap pengambilan dan injap ekzos di tiap silinder terbuka dan tetutup cuma sekali sahaja. Ini bererti aci sesondol berputar sekali pada tiap satu kitar atau dua pusingan aci engkol.

4. Oleh itu gear pemasaan pada aci sesondol mempunyai dua kali ganda jumlah gigi di gear pemasaan di aci engkol. Kedua-dua gear, kapi dan gegacu mempunyai tanda pemasaan. Apabila kedua-dua tanda sejajar, pergerakan omboh dan pemasaan injap disegerakkan.

5. Gear Pemasaan

Dalam enjin yang menggunakan aci sesondol atas, satu rantai pemasaan atau talisawat pemasaan (di samping penggunaan gear) juga digunakan untuk memacu aci sesondol. Gear pemasaan dalam aci engkol dan aci sesondol mempunyai tanda yang boleh disejajarkan dengan tanda diatas rantai atau talisawat untuk memastikan pergerakan omboh dan pemasaan injap dalam hubungan yang betul.

6. Penegang digunakan untuk menyelenggara ketegangan rantai atau talisawat.

RUANG PEMBAKARAN DAN SUSUNAN INJAP ENJIN

1. Bentuk ruang pembakaran mempegaruhi pembakaran campuran bahan api bagi menghasilkan pembakaran yang lengkap. Bentuk ini menentukan prinsip susunan injap. Enjin juga dikelaskan mengikut lokasi injap dan bentuk ruang pembakaran.

2. Terdapat dua susunan injap di dalam enjin:

a. Enjin Injap Atas
b. Enjin Injap Sisi

3. Enjin Injap Atas

Kedua-dua injap dipasangkan pada kepala silinder, biasanya diletakkan hampir pada bahagian atas ruang pembakaran. Rekabentuk ini kelihatan padat dan sempurna. Terdapat tiga bentuk ruang pembakaran yang biasa digunakan dalam enjin injap atas.

a. Ruang pembakaran hemisfera - Bentuk ini membenarkan mampatan tinggi dan Cuma sedikit sahaja herotan terjadi.Ia berupaya menggunakan injap yang lebaryang mana ia dapat memperbaiki isipadu kecekapan .Berbentuk ini sangat ideal dan luas digunakan.

b. Ruang pembakaran baji - Dalam bentuk ini, ruang pembakaran dan injap didudukan condong dengan paksi silinder.Sudut cerun liang pengambilan dan ekzos kecil (kira-kira 10 darjah) membenarkan campuran bahan api mengalir lancar, ini dapat meningkatkan proses pembakaran.Ruang pembakaran jenis ini lebih sempurna dan mudah penggunaan mekanisme injap berbanding dengan jenis hemisfera.

c. Ruang pembakaran tab mandi - Bentuk ruang pembakaran ini mempunyai tab mandi. Ia berkedudukan melengkung di atas kepala silinder digunakan bagi pembakaran injap. Bentuk ruang ini menyediakan pusaran campuran bahan api udara dan meningkatkan kecekapan pembakaran.

4. Enjin Injap Sisi

Satu cara lain mengelaskan enjin mengikut lokasi injap. Ia disesuaikan dengan kepala L dan Kepala F. Kedua-dua injap jenis sisian ruang pembakaran ini digegaskan di sepanjang satu sisi silinder pada bongkah silinder. Biasanya aci sesondol dilokasikan dibawah injap.

5. Terdapat dua kebaikan:

a. Mekanisme injap dan binaan kepala silinder mudah.
b. Boleh mengurangkan ketinggian enjin.

6. Kekurangan rekabentuk ini ialah:

a. Ruang pembakaran tidak dapat dibuat dengan selesa.
b. Kurang kekapan haba.
c. Tidak boleh disuaikan dengan nisbah mampatan tinggi.

RODA TENAGA

1. Roda tenaga dibuat daripada disk besi tuangan yang diboltkan pada hujung aci engkol. Ia berfungsi untuk melicinkan kelajuan enjin diantara lejang kuasa. Apabila daya pusingan dikenakan ke atas aci engkol, cuma semasa lejang kuasa, roda tenaga menyerap dan menyimpan setengah tenaga tersebut.

2. Apabila enjin perlahan di antara lejang kuasa, roda tenaga mengeluarkan tenaga tersimpan untuk memberikan enjin berpusing malar dan lancar.

3. Pengelasan Enjin 4 – Lejang(Susunan Injap) - Susunan injap pengambilan dan ekzos di dalam enjin dapat dirangka dalam beberapa kedudukan sama ada di dalam kepala silinder atau di bongkah silinder. Terdapat empat susunan injap:

a)Kepala L
b)Kepala I
c)Kepala F
d)Kepala T

4. Apabila kita mengingat perkataan LIFT maka dengan mudah kita dapat memahami kedudukan dan susunan injap.

a. Kepala L - Dalam susunan Kepala L, ruang pembakaran dan silinder membentuk huruf L. Injap pengambilan dan injap ekzos dilokasikan sebelah menyebelah, semua injap disusun sebaris dibongkah silinder. Susunan ini hanya menggunakan satu aci sesondol untuk mengendalikan semua injap. Penanggalan kepala silinder mudah. Susunan ini tidak sesuai untuk enjin mampatan tinggi. Susunan Kepala L tidak digunakan lagi dewasa ini

b. Kepala I - Kepala I atau enjin injap atas, dan semua injap dipasangkan di kepala silinder. Dalam enjin sebaris, injap biasanya dalam satu baris. Dalam enjin bentuk V, injap disusun sebaris pada tiap-tiap tebing. Satu aci sesondol menggerakkan semua injap. Susunan Kepala I disesuaikan dengan nisbah mampatan tinggi. Bagi kebanyakan I, terdapat saku untuk injap yang terbuka hanya sedikit sahaja kelegaan diantara injap dan omboh. Kepala I biasanya disuaikan dengan aci sesondol atas untuk enjin-enjin moden. Susunan injap ini sesuai bagi enjin mampatan tinggi.

c. Kepala F - Ia merupakan gabungan Kepala L dan Kepala I. Biasanya injap pengambilan di lokasikan di kepala silinder sementara injap ekzos di bongkah silinder. Kedua-dua set dikendali dengan satu aci sesondol.

d. Kepala T - Kedua-dua injap digegaskan di dalam bongkah silinder dan diletakkan sebaris untuk injap pengambilan dan satu baris injap ekzos. Susunan ini memerlukan dua aci sesondol dan digegaskan pada kedua-dua sisian silinder.

GALAS

1. Aci engkol dipegang dalam kedudukannya oleh galas utama di bongkah silinder enjin. Galas hujung besar pula menghubungkan rod penghubung dengan aci engkol. Ia digunakan untuk mengurangkan geseran bagi mencegah bahagian-bahagian bergerak daripada melekat atau rosak. Permukaan galas perlu mempunyai salur minyak yang mencukupi bagi membenarkan pelinciran. Galas biasanya diperbuat dalam bentuk belah atau separa.

2. Ciri-ciri Galas:

a. Galas mestilah mempunyai rintangan perampasan, antipenghaus lakuran, tetumpu diri,rintangan hakisan dan rintangan lesu.
b. Galas mestilah direka dengan teliti untuk memuaskan berbagai-bagai perbezaan keperluan.
c. Bahan galas dimuatkan ke dalam plat keluli dan memperteguhkan galas keluli.

3. Terdapat dua aloi yang digunakan untuk menyokong galas:

a. Aloi Galas Putih - Pepajal putih yang mengandungi unsur timah, timah hitam, antimoni dan zink digunakan ke plat sokong keluli.Bahan ini mudah mengadakan tapak dan mengurangkan rintangan lesu. Aloi ini sesuai untuk galas bebanan ringan dan digunakan pada kenderaan-kenderaan ringan sahaja.

b. Aloi Galas Kelmet - Ia terdiri daripada plat sokong keluli yang disalut dengan tembaga dan aloi timah hitam. Ia menghasilkan satu rintangan lesu yang lebih besar berbanding galas putih. Ia lebih keras sedikit dan disuaikan dengan jurnal aci engkol dan cemat engkol yang lebih keras. Galas kelmet sesuai untuk enjin kelajuan tinggi dan kerja berat. Sisip galas ialah kira-kira 1-3 mm tebal.

4. Apabila menggunakan aloi galas putih, lapisan aloi kira-kira setebal 0.1-0.3 mm dan bagi aloi galas kelmet pula kira-kira 0.2-0.5 mm. Untuk menambah sifat tetumpu diri, galas kelmet diplat dengan lapisan aloi timah kira-kira 0.05-0.02 mm. Ia dikenali sebagai galas pepejal ketiga.

5. Galas Persis - Kebanyakan sisip galas dibuat persis dan boleh ditukar ganti tanpa alat khas. Ia dikenali sebagai sisip persis atau galas jenis persis. Permukaan tembaga atau keluli galas disalut dengan satu lapisan nipis aloi. Galas ini mempunyai kebaikan iaitu mudah untuk memasang, tahan lasak, sifat ertumpu diri dan pengalir haba tinggi.

6. Kelegaan Minyak - Ia adalah perbezaan di antara garis pusat galas dan aci putar. Kelegaan ini digunakan untuk membenarkan minyak melewatinya dan mencegah sentuhan pepejal dengan pepejal. Terlalu banyak kelegaan minyak menjadikan galas hingar dan enjin membakar minyak. Pelinciran tidak cukup boleh menyebabkan galas rosak dan enjin mengalami perampasan.

ROD PENGHUBUNG & ACI ENGKOL

1. Rod penghubung ialah rod yang menyambungkan omboh dengan aci engkol. Panjang rod penghubung sama dengan panjang lejang sesebuah enjin. Ia juga sebagai penggerak bagi pergerakkan salingan enjin. Rod penghubung diperbuat daripada keluli rawatan haba yang ditempa timpa. Tiap-tiap hujung berlubang. Hujung atas dinamakan hujung kecil dengan satu gegasan sesendal, ia disambungkan ke cemat omboh.

2. Hujung bawah pula dihubungkan ke cemat engkol dengan galas belah. Hujung ini dinamakan hujung besar. Hujung ini dipasangkan dengan tudung galas yang terbahagi dua. Ia diboltkan ke jurnal aci engkol dan berpusing, menyebabkan rod penghubung dan omboh bergerak turun naik dalam silinder.


3. Aci engkol menukarkan pergerakan salingan omboh kepada pergerakan pusingan dan digunakan untuk memusing roda. Aci engkol biasanya diperbuat daripada keluli tempa timpa. Kemudian dimesin rapi untuk jurnal utama dan jurnal rod penghubung. Hujung hadapan aci engkol disambungkan ke mekanisme injap dan kapi untuk menggerakkan pam air dalam sistem penyejukan.

4. Hujung belakang aci engkol dihubungkan ke rod tenaga. Engkol offset diseimbangkan dengan agihan berat yang sekata untuk daya imbangan sekata ketika berputar. Jurnal utama menggegaskan aci engkol ke bongkah silinder melalui satu siri galas utama. Jurnal rod penghubung pula mencagakkan rod penghubung.

5. Aci berputar dalam galas utama dan dilincirkan melalui saluran liang gerudi dalam kotak engkol. Saluran liang gerudi dalam aci engkol meluluskan minyak pelincir ke jurnal rod penghubung. Galas tujahan digunakan untuk mencegah pergerakan hujung yang berlebihan.

JENIS-JENIS GELANG OMBOH

1. Gelang Mampatan

Ia digunakan untuk mencegah kebocoran gas ketika lejang mampatan dan pembakaran. Ia dipasangkan di dalam alur atas dan ditentukan sebagai gelang atas, gelang kedua dan gelang ketiga. Untuk meminimumkan gas bocor, gelang dipasangkan dengan celahan diletakkan pada kedudukan yang berlainan.

2. Gelang Kawalan Minyak

Ia mengawal jumlah pelinciran dinding silinder dengan mengikis minyak berlebihan daripada dinding silinder. Di samping itu, minyak dicegah daripada masuk ke dalam ruang pembakaran. Gelang kawalan minyak mempunyai alur yang berlubang. Pada alur gelang omboh juga tedapat lubang bagi mengalirkan minyak yang masuk berlebihan balik ke takungan.

KOMPONEN-KOMPONEN BERGERAK BAGI ENJIN

1. Omboh

Omboh adalah pelocok yang digalas rapi dan bergerak turun dan naik dalam pergerakan salingan di dalam gerek silinder. Fungsi utama omboh ialah untuk memindahkan tenaga yang dibebaskan oleh pengembangan gas dari penyalaan campuran udara dan bahan api ke aci engkol melalui rod penghubung. Oleh sebab omboh ditugaskan dengan kerja yang sukar, beberapa bahan dan rekabentuk dicipta untuk kesesuaian.


2. Omboh Skirt Belah

omboh skirt belah yang direka dengan belahan berbentuk T atau U. Omboh yang terdedah kepada haba akan mengembang dan lubang alur di skirt akan rapat. Ini membolehkan omboh menyelenggara saiz asal dan juga terjadi kelegaan diantara omboh dengan gerek silinder. Ini dapat mengelakkan omboh daripada melekat.

3. Omboh Skirt Gelincir

Skirt pada bahagian bawah lubang cemat omboh dipendekkan. Rekabentuk ini mempunyai dua kebaikan:

a. Berat omboh dapat dikurangkan.
b. Geseran liang dapat dikurangkan oleh itu mengurangkan haus dinding silinder.

4. Omboh Autoterma

Omboh autoterma yang dituang dengan gelang penguat keluli di bahagian atas omboh bagi mengurangkan pengembangan haba.


5. Omboh Bujur

Sisian omboh yang mana cemat omboh disangga lebih tebal berbanding dengan omboh untuk pengembangan lebih ke arah tombol cemat. Untuk membantu mengawal pengembangan, sisi muka tujah omboh di buat lebih kecil garis pusatnya. Ini menjadikan omboh berbentuk elips ketika sejuk.
Apabila omboh panas , ia akan mengembang dan kembali dalam bentuk bulat yang membuat penemuan dengan dinding silinder.

6. Kelegaan Omboh

Kepersisian dimensi merupakan cirri yang penting pada omboh. Omboh terdedah kepada haba. Semasa enjin dikendali, kelegaan yang mencukupi diantara omboh dan dinding silinder adalah perlu. Omboh tidak boleh bertindak sebagai penyendal malah tidak membenarkan tekanan mampatan bocor disebabkan kelegaan berlebihan.

Jika omboh terlalu besar, geseran silinder dan omboh boleh menyebabkan kehilangan kuasa, kehausan berlebihan dan omboh melekat pada dinding silinder jika tidak cukup pelinciran.
Apabila tegasan suhu tidak sekata pada omboh, (contoh: suhu kendalian lebih tinggi di kepala omboh berbanding dengan skirt), kebanyakkan kepala omboh dibuat lebih kecil daripada skirt.
Ini menyebabkan kelegaan berlebihan pada kepala omboh berbanding dengan skirt.

7. Cemat Omboh

Cemat omboh digegaskan ke rod penghubung dan omboh melalui lubang tombol di kedua-dua sisi omboh. Cemat biasanya berlubang untuk mengurangkan berat. Ia diperbuat daripada keluli yang permukaanya dikeraskan dengan rawatan haba. Terdapat tiga cara yang digunakan untuk menyambungkan cemat omboh ke rod penghubung.

a. Cemat Terapung Bebas-Klip lengkung digegaskan dalam alur cetak pada tiap-tiap hujung tombol cemat. Cara ini memberikan omboh bebas dalam tombol dan dalam hujung rod.

b. Cemat Separa Terapung-Cemat omboh diboltkan ke satu hujung kecil rod penghubung.

c. Cemat Pegun-Satu hujung cemat omboh diboltkan ke cemat tombol.

8. Gelang Omboh

Gelang omboh bertindak sebagai sesendal diantara omboh dengan dinding silinder. Tujuan utamanya ialah untuk menanggalkan baki minyak terlonggok di atas dinding silinder dan mencegah minyak daripada masuk ke dalam kebuk kebakaran. Ia juga memindahkan sejumlah besar haba dari omboh ke dinding silinder.

Biasanya gelang ialah jenis belah dan boleh dikembang dan digelincir ke dalam alur di kepala omboh. Garis pusat gelang omboh lebih besar daripada garis pusat omboh yang digunakan. Ini bermakna, apabila gelang dipasangkan ke silinder, gelang omboh termampatdan apabila ia berada di silinder ia megembang dan membuat tekanan ke arak dinding silinder. Gelang omboh diperbuat daripada keluli atau basi tuangan gred tinggi khas.

Untuk mengurangkan kehausan dan mencegah calar dinding silinder, muka gelang dikromkan.

ENJIN PETROL (FOUR STROKE ENGINE)

Enjin dibahagi kepada dua bahagian utama:

1. Pepasangan enjin, yang terdiri daripada bahagian-bahagian utama enjin.
2. Sistem bantu enjin seperti pelinciran, penyejukan, ekzos, bahan api dan sistem elektronik.
3. Pepasangan enjin atau loji kuasa terdiri daripada bongkah silinder, kepala silinder, aci engkol, injap-injap dan bahagian sekutu.

Komponen-komponen Pegun Enjin

1. Bongkah Silinder

Ia biasanya diperbuat daripada besi tuangan, bagi setengah-setengah daripada tuangan aloi aluminium yang mempunyai kebaikan dalam pembinaan enjin iaitu lebih ringan dan menambah pengaliran haba.

Bongkah silinder mengandungi silinder dan jaket air penyejukan. Sebagai tambahan ia menyangga galas untuk aci engkol, aci sesondol dan salur untuk mekanisme injap. Sisi bongkah silinder disediakan dengan pencagak bagi menempatkan alat bantu seperti motor penghidup, penjana arus, pam bahan api dan pengagih.


Silinder

Silinder ialah bekas dimana pembakaran berlaku dan tenaga kimia bahan api ditukar kepada tenaga haba. Apabila omboh bergerak ke atas dan ke bawah di dalam silider, tenaga haba diubah ke tenaga mekanik.

Gerek silinder perlu dimesin rapi dan mempunyai penyudah bulat keliling sempurna. Ada jenis silinder mempunyai sadur krom untuk meminimumkam haus dan mencegah campuran udara bahan api yang dimampatkan dan gas tekanan tinggi bolos diantara silinder dan omboh.

Kotak Engkol dan Takungan Minyak

Aci engkol, digegaskan di bahagian bawah bongkah silinder, dikelilingi dan disangga di dalam kotak galas utama dimana ia dituang berkamil dalam bongkah. Takungan minyak dibentuk daripada plat keluli ditekan. Ia diboltkan ke sisian kotak engkol dengan mengunakan gasket sebagai sesendal untuk mencegah minyak bocor.

Takungan minyak dihubungkan ke pam minyak dan sebagai takung bekal minyak. Pam biasanya dilokasikan di dalam kotak engkol, mengepam minyak dari takungan ke bahagian-bahagian enjin yang bergerak.

Bahagian dalan takungan mempunyai sesekat yang membolehkan takungan membalikkan minyak yang cukup dan mencegah pam minyak jangan kering apabila kenderaan senget. Sesekat juga mencegah minyak membuak apabila enjin berhenti mengejut.

NO.1 - Work on, not in, Your Business

1. There's one fact that can truly be labeled a blinding flash of the obvious if you're sincere about improving your business. If you wait to have time, you'll never get around to it. Some law of nature always fills our agenda. Practicing kaizen and continuous improvement means you must make time to work on, not just in, your business. You will never have time if you don't make the time.

2. Jack was always too busy working to rethink marketing strategies and to be cultivating potential customers. No amount of pleading by his sales staff could get him away from operations. He believed the company would always have a steady flow of work. When their largest customer defected to a competitor, jack was faced with making a mad scramble to replace the work or be faced with laying off many of his quality workers that he would probably never get back.

3. It's easy to overlook needed improvement today, and it's almost certain you'll look back in time and say, "I wish i had.....,' ' I should have......' and 'Why didn't I.....?' as they'll become part of the "coulda, woulda, shoulda" routine.

Epilogue: Prosrascinationrobs us of a valuable commodity: TIME. Today is the day to begin improving and practicing kaizen.